28 ciekawostek o tramwajach w Polsce

Dzisiaj przygotowałem dla Was garść ciekawostek historyczno-geograficznych związanych z tramwajami na obecnych ziemiach polskich.

1. Pierwszy tramwaj konny na ziemiach polskich pojawił się w 1866 roku.
2. Miasta, w których najwcześniej uruchomiono sieci tramwaju konnego to:
   1. Warszawa – 1866r.
   2. Gdańsk – 1873r.
   3. Wrocław – 1877r.
   4. Szczecin – 1879r.
3. Na terenie zaboru rosyjskiego jedynie w dwóch trzech miastach leżących w obecnych granicach Polski wybudowano linie tramwajowe: w Warszawie, Białymstoku i Łodzi.
4. Sieci tramwajowe wybudowano w dwóch miastach, które obecnie znajdują się poza granicami Polski: w Wilnie i Lwowie.
5. Tramwaje w Wilnie nie zostały nigdy zelektryfikowane i zostały zlikwidowane w 1926 roku.
6. Najwięcej miast wybudowało infrastrukturę tramwaju konnego na terenie zaboru niemieckiego.
7. Tramwaje konne najdłużej były wykorzystywane w Kostrzynie nad Odrą.

 

 

8. Linie tramwajowe w Sopocie i Białymstoku nigdy nie zostały zelektryfikowane.
9. Warszawa jako jedyne miasto w Polsce miało tramwaje o prześwicie 1525mm (rozstaw rosyjski). Przekuwanie torów na szerokość standardową (1435mm) rozpoczęło się dopiero w 1945 roku i zakończono w 1950 roku.
10. Jelenia Góra jako jedyne miasto posiadało linie tramwaju gazowego. Kursowały one jednak niecałe 3 lata. Tramwaj gazowy miał szerokość toru 1435mm. Po elektryfikacji zmieniono prześwit toru na 1000mm.
11. Tramwaje konne na ziemiach polskich miały 6 szerokości toru:
    1. 785 mm – część linii w GOP
    2. 800 mm – 1 miasto (Sopot)
    3. 900 mm – 1 miasto (Kraków)
    4. 1000 mm – 6 miast (Białystok, Bydgoszcz, Grudziądz, Kostrzyn nad Odrą, Legnica, Toruń)
    5. 1435 mm – 6 miast (Gdańsk, Konurbacja Górnośląska, Kraków, Poznań, Szczecin, Wrocław)
    6. 1525 mm – 1 miasto (Warszawa)
12. Miasta, które jako pierwsze uruchomiły linie tramwaju elektrycznego:
    1. Wrocław – 1893r.
    2. Bielsko-Biała, Elbląg – 1895r.
    3. Bydgoszcz, Gdańsk, Szczecin – 1896r.
    4. Legnica, Łódź, Poznań, Słubice, Toruń, Wałbrzych, Zgorzelec – 1898r.
13. W 15 miastach kursują lub kursowały tramwaje elektryczne, a nigdy nie uruchomiono tramwaju konnego: Bielsko Biała, Cieszyn, Częstochowa, Elbląg, Gorzów, Gubin, Inowrocław, Koszalin, Łódź, Olsztyn, Słubice, Słupsk, Tarnów, Wałbrzych, Zgorzelec.

 

 

14. W czasach II RP nie powstał w Polsce żaden nowy system tramwajowy.
15. Do zakończenia II wojny światowej zlikwidowano tramwaje w miastach:
    1. Cieszyn – 1921r.
    2. Gubin – 1938r.
    3. Koszalin – 1938r.
    4. Sopot – 1906r.
    5. Białystok – 1915r.
    6. Tarnów – 1942r.
16. Miasta, w których zlikwidowano tramwaje z powodu rozdzielenia ich granicą państwową:
    1. Cieszyn – 1921r.
    2. Kostrzyn nad Odrą – 1945r.
    3. Słubice – 1945r.
    4. Zgorzelec – 1945r.
17. Poza systemami tramwajowymi zlikwidowanymi z powodu zmiany granic państwowych, po II wojnie światowej zlikwidowano w Polsce jeszcze 7 systemów tramwajowych:
    1. Bielsko-Biała – 1971r.
    2. Inowrocław – 1962r.
    3. Jelenia Góra – 1969r.
    4. Legnica – 1968r.
    5. Olsztyn – 1965r.
    6. Słupsk – 1959r.
    7. Wałbrzych – 1966r.

 

 

18. Wszystkie zlikwidowane po II wojnie sieci tramwajowe miały szerokość toru 1000 mm.
19. Obecnie tylko w 5 miastach funkcjonują tramwaje o szerokości toru 1000 mm:
    1. Bydgoszcz
    2. Toruń
    3. Grudziądz
    4. Elbląg
    5. Łódź
20. Jedynym miastem, w którym zlikwidowano sieć tramwajową, a potem ją odbudowano jest Olsztyn. Tramwaje elektryczne o prześwicie 1000mm kursowały tam w latach 1907 – 1965. Nową sieć (o prześwicie toru 1435 mm) oddano do użytku w 2015 roku.

 

 

21. W czasach PRL wybudowano od zera tylko jeden system tramwajowy –w Częstochowie, w 1959 roku.
22. Sieci tramwajowe w Olsztynie i Częstochowie są jedynymi, które powstały od zera w niepodległej Polsce.
23. Najmniejszym miastem, w którym obecnie kursują tramwaje jest Grudziądz.
24. Największa sieć tramwajowa znajduje się w konurbacji górnośląskiej.
25. Najmłodszą sieć tramwajową posiada obecnie Olsztyn.
26. Województwem, w którym funkcjonuje największa liczba niezależnych systemów tramwajowych jest kujawsko-pomorskie.
27. Warszawa jest najdalej położonym na wschód miastem w Polsce, w którym funkcjonują obecnie tramwaje.
28. W szczytowym okresie na ziemiach polskich funkcjonowało 26 systemów tramwajowych. Obecnie jest ich 15 – 10 normalnotorowych i 5 wąskotorowych.

Oczywiście nie wyczerpałem tematu – na pewno jest jeszcze wiele ciekawych faktów, związanych z historią komunikacji tramwajowej w Polsce. Piszcie w komentarzach, na facebooku, albo na wykop.pl!

2 marca 2017